...

    Tam vô lậu học

    phaphoaĐức Phật ra đời chỉ ra con đường giúp chúng sanh thoát khỏi cảnh khổ. Thoát khổ bằng cách nào? Đó là Tam vô lậu học, 3 môn học để diệt trừ phiền não lậu hoặc, chứng được Niết bàn thanh tịnh vắng lặng an lạc. Chúng tôi sẽ giới thiệu con đường thoát khổ ấy.

    Đức Phật dạy rằng: Sở dĩ chúng sạnh bị khổ não trong vòng sanh tử là do vô minh phiền não. Vô minh phiền não được gọi chung là “lậu”. Vô lậu nghĩa là không còn vô minh phiền não nữa. Muốn không còn vô minh phiền não nữa thì hành giả phải học hỏi cho thông suốt, hành trì cho có kết quả 3 pháp: giới, định, tuệ. Như vậy, Tam vô lậu học là giới học, định học, tuệ học, con đường thoát khỏi biển khổ sanh tử chứng Niết Bàn thanh tinh an lạc.

    Giới Học: Giới, nói cho đủ là giới luật, nghĩa là những điều răn cấm không được làm. Những điều răn cấm không được làm này bảo đảm cho sự giải thoát nên giới còn được gọi là Bảo Giải Thoát. Có rất nhiều điều giới, nhưng tựu trung có thể chia làm 3 nhóm như sau:

    Nhiếp luật nghi giới: Những điều răn cấm không được làm các điều ác.

    Nhiếp thiện pháp giới: Những điều thiện nên làm.

    Nhiêu ích hữu tình giới: Nên làm ích lợi cho chúng sanh.

    Hành giả có bổn phận học hỏi thông suốt những giới luật trong giới kinh và giữ giới bằng 2 cách:

    Chỉ trì: Không làm tất cả những điều ác mà trong giới kinh cấm không cho làm.

    Tác trì: Nên làm những điều thiện mà trong giới kinh ấn định phải làm.

    Giới kinh nói rằng: “Giới luật là mạng sống của Phật Pháp, giới luật còn thì Phật Pháp còn, giới luật mất thì Phật Pháp mất”. Do đó hành giả tu Phật trước nhất phải hành trì giới luật.

    Định Học: Định nói cho đủ là thiền định, nghĩa là tâm chuyên chú định tĩnh vào 1 đối tượng, quán sát đối tượng ấy để phát sinh ra tuệ hòng thấy rõ thật tướng của đối tượng ấy. Đối tượng để tu tập thiền định thì được gọi là Đề mục. Có rất nhiều đề mục của thiền nhưng thông thường có 4 để mục chính, đó là:

    Thân hành xứ: Lấy thân thể làm đề mục thiền định.

    Thọ hành xứ: Lấy thọ làm đề mục thiền định.

    Tâm hành xứ: Lấy tâm làm để mục thiền định.

    Pháp hành xứ: Lấy pháp làm đề mục thiền định.

    Tu tập thiền định thì gọi là hành thiền. Hành thiền theo tiến trình như sau:

    Thiền chỉ: Thiền chỉ là tập trung lại 1 đề mục để tâm có sự chuyên chú vào đề mục đưa đến nhất tâm, không cho tâm loạn động.

    Thiền quán: Sau khi tâm đã chuyên chú vào đề mục rồi thì tu quán nghĩa là quán sát đề mục để phát sinh Tuệ, hòng thấy rõ thật tướng của đề mục .

    Tuệ Học: Tuệ là tâm trí sáng tỏ không còn mê mờ thấy rõ được thật tướng từ tu tập thiền định như đã trình bày ở trên. Tuệ ở đây là hiện lượng trí chứ không phải là tỷ lượng trí .

    Hành giả tu tập 3 môn vô lậu học này một cách liên quan với nhau. Phải tu tập giới để chấm dứt ác hạnh. Nhưng ác hạnh nhờ trì giới đó được chấm dứt chỉ mới là không hiện hành trên thân nghiệp thôi, chứ vô minh phiền não, nhân của mọi ác hạnh đó vẫn còn trong tâm chưa trừ diệt gọi là chủng tử tùy miên. Mà khi những hạt giống ác này còn thì chúng sẽ mọc lên cây ác khi hành giả xao lãng. Vì vậy hành giả muốn tiêu diệt hết chủng tử tùy miên này phải tu tập thiền định để gom chúng lại gọi là Phục phiền não. Và chỉ có Tuệ phát sinh trong định mới tiêu diệt hết chúng được. Tuệ phát sinh trong thiền tiêu diệt hết chủng tử vô minh phiền não mới được gọi là Diệt phiền não. Và khi vô minh phiền não bị tiêu diệt hoàn toàn không còn dư tàn thì mới giải thoát vĩnh viễn khổ đau chứng được Niết bàn an lạc .

     Như vậy, Tam vô lậu học, giới định tuệ là con đường thoát khỏi khổ sanh tử. Ai muốn thoát khỏi sông mê biển khổ thì tự mình đi theo con đường sáng này .

    Hòa Thượng Thích Như Phẩm .

    MỚI CẬP NHẬT

    CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM